W dniu 29 lipca 2022 r. weszła w życie ustawa o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom z dnia 7 lipca 2022 r. (Dz.U. z 2022 r. poz. 1488), która przyznaje w art. 73 konsumentom prawo do zawieszenia płatności wybranych rat kredytowych.
I. Kto może skorzystać z prawa do zawieszenia płatności rat kredytu?
Z uprawnień przyznanych ustawą może skorzystać każdy konsument, który zawarł umowę kredytu zabezpieczonego hipotecznie w walucie polski złoty w rozumieniu ustawy z dnia 23 marca 2017 r. o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami (Dz.U. z 2020 r. poz. 1027 i 2320 oraz z 2022 r. poz. 872) przeznaczonej na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych, które:
- zostały zawarte przed dniem 1 lipca 2022 r., w tym również przed dniem wejścia w życie ustawy o kredycie hipotecznym
- a termin zakończenia okresu kredytowania określony w umowie kredytowej przypada po upływie 6 miesięcy od 1 lipca 2022 r. – czyli po 1 stycznia 2023
Kredytobiorca, który ma kilka kredytów hipotecznych zawartych na nabycie kilku nieruchomości, będzie mógł skorzystać z uprawnienia do zawieszenia płatności tylko jednego z nich. To jest tego, które jest przeznaczony na zaspokojenie jego własnych potrzeb mieszkaniowych. Kredyt przeznaczony na nabycie mieszkań przeznaczonych na wynajem nie będzie podlegał zawieszeniu.
II. Na czym polegają „wakacje kredytowe”?
Prawo do zawieszenia płatności wybranych rat kredytowych zwane potocznie prawem do „wakacji kredytowych” to uprawnienie do zawieszenia płatności rat kredytu w wymiarze:
- 2 miesięcy – w okresie od 1 sierpnia 2022 r. do 30 września 2022 r.
- 2 miesięcy – w okresie od 1 października 2022 r. do 31 grudnia 2022 r.
- 1 miesiąc na kwartał – w okresie od 1 stycznia 2023 r. do dnia 31 grudnia 2023 r.
Możliwym jest zatem zawieszenie do 8 rat kredytowych. Zawieszenie to dotyczy płatności zarówno części kapitałowej, jak i odsetkowej kredytu. Zawieszenie będzie przysługiwać w stosunku do jednej umowy kredytowej zawartej w celu zabezpieczenia potrzeb mieszkaniowych a więc dotyczyć będzie całości przedmiotu umowy kredytu również w zakresie w jakim przeznaczony on jest na remont czy wykończenie domu/mieszkania. Wakacje kredytowe nie będą natomiast zwalniać z obowiązku regulowania opłat z tytułu ubezpieczeń powiązanych z umową kredytu hipotecznego.
W skutek skorzystania z uprawnienia okres kredytowania ulegnie przedłużeniu o okres zawieszenia przy czym kredytodawca nie może za okres zawieszenia naliczyć odsetek ani pobierać opłat innych niż z tytułu ubezpieczenia.
Przedłużenie okresu kredytowania nie wymaga zgody osób, które ustanowiły zabezpieczenia kredytu, ani jej ujawnienia w treści hipoteki stanowiącej zabezpieczenie spłaty kredytu.
III. Jak skorzystać z wakacji kredytowych?
Aby skorzystać z wakacji kredytowych Konsument zobowiązany jest złożyć wniosek. Wniosek może być złożony w postaci papierowej albo elektronicznej, w tym również za pomocą bankowości elektronicznej. Wniosek powinien zawierać oznaczenie:
- Konsumenta
- Kredytodawcy
- Umowy
- Wnioskowanego okresu lub okresów zawieszenia spłaty kredytu
- Oświadczenie, że wniosek dotyczy umowy zawartej w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych
- Oświadczenie o świadomości odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia
Ustawodawca nie wyposażył kredytodawcy w prawo i narzędzia do weryfikacji wniosku, w tym prawo do udzielenia odpowiedzi odmownej. Banki będą zapewne w tej sytuacji własnymi środkami weryfikować wnioski i w uzasadnionych przypadkach zawiadamiać organy ścigania o podejrzeniu wyłudzenia.
Ustawodawca nie wprowadził również żadnego rozporządzenia określającego zasady wypełniania i składania wniosku, co w przyszłości może prowadzić do licznych wątpliwości i kontrowersji np. w kwestii terminu na doręczenie wniosku (gdzie Ministerstwo w swoim poradniku zaleca złożenie nie później niż w dniu spłaty raty – co wydaje się być zbyt późno) czy możliwości złożenia jednorazowo wniosku o zawieszenie za całość wakacji kredytowych (gdzie zalecenia Ministerstwa nie są jednoznaczne a praktyka Kredytodawców znacznie różni się od siebie).
Kredytodawca zobowiązany jest w terminie 21 dni od dnia doręczenia wniosku potwierdzić Konsumentowi jego otrzymanie. Potwierdzenie ma być przekazane konsumentowi na trwałym nośniku i zawierać informacje o okresie na który została zawieszona spłata rat kredytu oraz jaka jest wysokość opłat z tytułu ubezpieczeń, jakie zostaną pobrane
IV. W jakim terminie złożyć wniosek?
Wniosek wywołuje skutek z datą jego doręczenia kredytodawcy a więc do zawieszenia kredytu dochodzi z dniem doręczenia wniosku na okres wskazany we wniosku. Samo nadanie wniosku na poczcie nie będzie więc równoznaczne z doręczeniem wniosku w sposób określony w ustawie i nie wywoła skutku zawieszenia zobowiązania kredytowego.
Nie wynika to wprost z ustawy jednakże mając na uwadze, iż wniosek przesuwa okres obowiązywania umowy a ten jest ściśle powiązany z terminami płatności rat należy dojść do wniosku, iż wniosek należy złożyć przed terminem płatności raty, która ma podlegać zawieszeniu. W przypadku w którym termin płatności raty przypadka w terminie do 5 dnia każdego miesiąca wniosek powinien zostać doręczony najpóźniej do 4 dnia danego miesiąca, o ile Kredytodawca nie wprowadził dodatkowych rozwiązań technicznych umożliwiających doręczenie wniosku w dniu płatności raty np. do określonej godziny. Zaznaczyć należy, iż Ustawodawca nie przewidział możliwości zawieszenia płatności rat kredytowych wstecz a więc po dacie ich wymagalności.
V. Zbieg wakacji kredytowych
W przypadku w którym Kredytobiorca miał już zawieszone spłaty kredytu w ramach innych wakacji kredytowych np. regulaminowych złożenie wniosku o wakacje kredytowe, wynikające z przyjętej ustawy, skutkuje rozwiązaniem wakacji poprzednich. W potwierdzeniu kredytodawca powinien poinformować konsumenta o sposobie rozliczenia spłaty kredytu w związku z zakończeniem okresu zawieszenia płatności kredytu.
