W dniu 10 listopada 2022 r. prezydent podpisał ustawę z dnia 6 października 2022 r. o zmianie ustaw w celu przeciwdziałania lichwie. Regulacja ta wprowadza szereg zmian w powszechnie obowiązujących przepisach, mających zapobiegać nadużyciom w procesie udzielania kredytów konsumenckich, w szczególności zapobiegać obciążaniu konsumentów nadmiernymi kosztami. Regulacja reorganizuje zasady prowadzenia działalności przez instytucje pożyczkowe nakładając na nie nowe obowiązki, w tym poddając je kontroli Komisji Nadzoru Finansowego.
Ustawa wprowadza w kodeksie cywilnym następujące zmiany:
I. Definicja pozaodsetkowych kosztów związanych z zawarciem umowy pożyczki (art. 720 ind. 1 § 2 kc.)
Ustawa wprowadza do kodeksu cywilnego pojęcie pozaodsetkowych kosztów związanych z zawarciem umowy pożyczki pieniężnej przez które należy rozumieć wynikające z tej lub innej umowy lub z innej czynności prawnej:
- marże, prowizje lub opłaty związane z przygotowaniem umowy pożyczki, udzieleniem pożyczki lub jej obsługą, albo koszty o podobnym charakterze
- opłaty związane z odroczeniem terminu spłaty pożyczki, jej nieterminową spłatą albo koszty o podobnym charakterze,
- koszty usług dodatkowych, w szczególności koszty ubezpieczeń, koszty związane z ustanowieniem zabezpieczenia pożyczki, koszty pozyskiwania informacji dotyczących biorącego pożyczkę, w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do zawarcia umowy – z wyłączeniem opłat notarialnych oraz danin o charakterze publicznoprawnym, które strony są zobowiązane ponieść w związku z zawarciem umowy,
- wynagrodzenie agenta lub innej osoby przy pomocy której Pożyczkodawca zawiera umowę pożyczki lub wykonuje zobowiązanie z niej wynikające, o ile ponosi je pożyczkobiorca i o ile takie osoby zastępują Pożyczkodawcę przy zawieraniu lub wykonaniu danej umowy pożyczki
Kodeksowa definicja jest niewątpliwie inspirowana art. 6a ustawy o kredycie konsumenckim, który stanowi, iż pozaodsetkowymi kosztami kredytu są wszystkie koszty, które konsument ponosi w związku z umową o kredyt konsumencki, z wyłączeniem odsetek. Zawarta w ustawie o kredycie konsumenckim regulacja jest więc znacznie prostsza w swojej wymowie i nie zawiera szczegółowego wyliczenia przykładowych kosztów objętych definicją.
W skutek powyższego w porządku prawnym funkcjonować będą różne, niespójne ze sobą definicje pozaodsetkowych kosztów kredytu/pożyczki, co może być w przyszłości źródłem wielu komplikacji.
II. Nowy wzór obliczania maksymalnych pozaodsetkowych kosztów pożyczki („MPKP”)
Ustawa stanowi, iż jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej, w umowie pożyczki pieniężnej zawieranej z osobą fizyczną i niezwiązanej bezpośrednio z działalnością gospodarczą lub zawodową tej osoby łączna wysokość pozaodsetkowych kosztów nie może przekraczać maksymalnej wysokości pozaodsetkowych kosztów określonej wzorem:
MPK = K × n/R × 20%
w którym poszczególne symbole oznaczają:
MPK – maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów,
K – całkowitą kwotę pożyczki, rozumianą jako suma wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących współfinansowanych kosztów pożyczki, które dający pożyczkę wydaje biorącemu pożyczkę na podstawie umowy,
n – okres spłaty wyrażony w dniach, licząc od dnia wydania przedmiotu pożyczki,
R – liczbę dni w roku.
Zmiany te należy ocenić negatywnie. Zasady prawidłowej legislacji nakazują zamieszczać w kodeksie cywilnym główne założenia i zasady zastosowania danej instytucji. Szczegółowe przepisy, w tym zawierające algorytmy określające arytmetyczne zasady obliczeń powinny być uregulowane w przepisach wykonawczych a nie w kodeksie cywilnym.
W konsekwencji w obrocie prawnym będą funkcjonować różne zasady obliczania wysokości pozaodsetkowych kosztów, w zależności od tego czy produkt nazywany jest kredytem czy pożyczką, kto go udziela komu i w jakiej wysokości. Wydaje się, że takie rozwiązanie niespełnia założeń ustawowych, które miały ujednolicać i wzmacniać ochronę interesów konsumentów a finalnie będą dla nich zupełnie nieczytelne.
III. Ustawowa górna granica MPKP
Zgodnie z ustawą pozaodsetkowe koszty, w całym okresie spłaty pożyczki nie mogą być wyższe od 25% całkowitej kwoty pożyczki. Jeżeli pozaodsetkowe koszty przekraczają maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów określoną we wprowadzanych regulacjach, należą się pozaodsetkowe koszty w maksymalnej wysokości. Postanowienia umowne nie mogą wyłączać ani ograniczać przepisów o maksymalnej wysokości pozaodsetkowych kosztów, także w razie dokonania wyboru prawa obcego. W takim przypadku stosuje się przepisy uchwalonej ustawy.
W ustawie o kredycie konsumenckim maksymalny limit pozaodsetkowych kosztów kredytu wynosił 100 % całkowitej kwoty kredytu zaś z dniem wejścia w życie niniejszej ustawy zostanie obniżony do 45 % całkowitej kwoty kredytu zaś ustalony dla pożyczek limitu utrzymany ma być na poziomie tylko 25 %. Tak drastycznie różne poziomy limitów będą niewątpliwie niekorzystne dla podmiotów obowiązanych do ich stosowania.
IV. Obowiązek informacyjny względem Pożyczkobiorcy.
Ustawa nakłada na Pożyczkodawcę obowiązek poinformowania pożyczkobiorcy, przed zawarciem umowy, w sposób jednoznaczny i zrozumiały o łącznej wysokości pozaodsetkowych kosztów, wysokości odsetek oraz kwocie należnej z tytułu odsetek, którą jest on zobowiązany zapłacić w związku z zawarciem umowy.
Regulacja ta jest więc kalką obowiązków określonych w ustawie o kredycie konsumenckim. Kalką, która niestety pozostaje niekompatybilna z pierwowzorem, który nakazuje podać konsumentowi informacje o bardziej przystępnym charakterze, pozwalające całościowo ocenić parametry kredytu, mianowicie informacje o całkowitej kwocie do zapłaty na którą składają się całkowita kwota kredytu i całkowity koszt kredytu.
Dodatkowo nie wskazuje ona formy w jakiej informacje te mają zostać przekazane co zwiększa ryzyko missellingu.
V. Warunki ustanowienia zabezpieczenia zwrotu pożyczki.
Jeżeli w związku z zawarciem umowy pożyczki pieniężnej jest udzielane zabezpieczenie zwrotu pożyczki, zobowiązanie takie powinno być określone w umowie, a suma zabezpieczenia roszczeń z tytułu umowy nie może być wyższa od sumy:
- kwoty pożyczki powiększonej o wysokość odsetek maksymalnych obliczonych bezpośrednio od tej kwoty za okres, na który została udzielona pożyczka
- wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie obliczonych od kwoty pożyczki za okres do 6 miesięcy oraz
- maksymalnej wysokości pozaodsetkowych kosztów, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Zmienionych przepisów w zakresie w jakim nakładają nowe obowiązku i limity sumy zabezpieczenia roszczeń nie stosuje się do zabezpieczenia przyjmującego formę hipoteki lub zastawu rejestrowego (art. 720 ind. 3 § 4 k.c)
VI. Skutki przedterminowej spłaty pożyczki.
Ustawa wprowadza dwie zasady mówiące, iż w przypadku spłaty pożyczki przed terminem określonym w umowie nie można żądać odsetek za okres pozostały do zakończenia okresu, na który zgodnie z umową została udzielona pożyczka oraz, iż poniesione pozaodsetkowe koszty ulegają obniżeniu o te koszty, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, chociażby biorący pożyczkę poniósł je przed tą spłatą.
Regulacja ta jest więc kopią rozwiązania zawartego w ustawie o kredycie konsumenckim. Tak samo nieprecyzyjna w swej treści jak pierwowzór. Szkoda, iż ustawodawca korzystając z możliwości nie doprecyzował nowych przepisów pozostawiając to zadanie orzecznictwu.
VII. Zastosowanie zmienionych przepisów kodeksu cywilnego.
Zmienionych przepisów kodeksu cywilnego nie stosuje się do umowy kredytu i pożyczki pieniężnej udzielanej przez bank (nowy art. 78b prawa bankowego).
Odnośnie zaś instytucji pożyczkowych wprowadzono mniej spójne i oczywiste rozwiązanie to jest przyjęto, iż przepisów art. 7202–7205 Kodeksu cywilnego nie stosuje się do umowy pożyczki pieniężnej udzielanej przez instytucję pożyczkową na podstawie przepisów ustawy o kredycie konsumenckim (nowy art. 36a ust. 4 ustawy o kredycie konsumenckim) ergo stosuje się do pozostałych pożyczek udzielanych przez instytucje pożyczkowe, co niewątpliwie nie będzie sprzyjać pewności obrotu gospodarczego.
Zwrócić również należy uwagę, iż zmienione przepisy kodeksu cywilnego dotyczą każdego Pożyczkodawcy udzielającego pożyczki osobie fizycznej, niezwiązanej bezpośrednio z działalnością gospodarczą lub zawodową tej osoby, a więc będą miały zastosowanie również do pożyczek udzielanych między osobami fizycznymi, co prowadzi do dosyć kontrowersyjnej konkluzji, iż nieprofesjonalny Pożyczkodawca będzie zobowiązany do udzielenia podobnie nieprofesjonalnemu Pożyczkobiorcy szeregu informacji o wysokości kosztów udzielanej pożyczki.
Zmienione przepisy mają również zastosowanie do wszelkich innych umów na mocy których osobie fizycznej zostaje przekazana suma pieniężna z obowiązkiem jej zwrotu niezwiązanych bezpośrednio z działalnością gospodarczą lub zawodową tej osoby lub umów przenoszących na taką osobę, za wynagrodzeniem, wierzytelności lub inne prawa majątkowe, których wartość oznaczono sumą pieniężną z obowiązkiem ich zwrotu.
Ustawa wprowadza w kodeksie postępowania cywilnego następujące zmiany:
VIII. Nowe oświadczenie o poddaniu się egzekucji w akcie notarialnym
Uchwalona ustawa wprowadza wymóg, aby oświadczenie dłużnika o poddaniu się egzekucji złożone w odrębnym akcie notarialnym, zawierało:
- wskazanie stosunku prawnego, w związku z którym dłużnik poddaje się egzekucji,
- datę powstania zobowiązania dłużnika,
- treść zobowiązania,
- oświadczenie wierzyciela z terminem jego wykonania – w przypadku zobowiązań z umów wzajemnych – dodatkowo.
Ustawa stanowi również, iż wysokość sumy pieniężnej, do której dłużnik poddaje się egzekucji, w przypadku w którym oświadczenie o poddaniu się egzekucji składane jest w celu zabezpieczenia roszczeń wynikających z zawarcia przez osobę fizyczną umowy pożyczki niezwiązanej bezpośrednio z działalnością gospodarczą lub zawodową prowadzoną przez tę osobę albo z zawarcia przez tę osobę innej umowy, do której przepisy o pożyczce stosuje się odpowiednio, nie może przekraczać:
- sumy kwoty pożyczki powiększonej o wysokość odsetek maksymalnych obliczonych bezpośrednio od tej kwoty za okres, na który została udzielona pożyczka,
- wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie obliczonych od kwoty pożyczki za okres do 6 miesięcy oraz
- maksymalnej wysokości pozaodsetkowych kosztów wskazanych w ustawie – Kodeks cywilny.
Kolejno ustawa wprowadza w ustawie o kredycie konsumenckim następujące zmiany:
IX. Obowiązek przeprowadzenia oceny zdolności kredytowej kredytobiorcy i konsekwencje ich naruszenia
Instytucja pożyczkowa zobowiązana jest przeprowadzić, przed udzieleniem kredytu, ocenę zdolności kredytowej kredytobiorcy na podstawie analizy danych udostępnianych przez zaufanych dostawców gromadzących i przetwarzających dane niezbędne do takiej oceny czyli instytucje, o których mowa w art. 105 ust. 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (BIK) lub biura informacji gospodarczej, o których mowa w ustawie z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych.
Jeśli przeprowadzona analiza danych nie pozwala na dokonanie oceny zdolności kredytowej, a instytucja pożyczkowa nie dysponuje innymi wiarygodnymi danymi pozwalającymi na dokonanie tej oceny, w celu jej dokonania odbiera się od konsumenta oświadczenie o jego dochodach i stałych wydatkach gospodarstwa domowego, wraz z dokumentami potwierdzającymi wysokość dochodów konsumenta. Oświadczenie wraz z dokumentami, o których mowa w zdaniu pierwszym, odbiera się od konsumenta w każdym przypadku, w którym całkowita kwota kredytu przekracza dwukrotność wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2020 r. poz. 2207). Oświadczenie odebrane od konsumenta stanowi załącznik do umowy kredytu konsumenckiego. Dane uzyskane przez instytucję pożyczkową, stanowiące podstawę dokonania oceny zdolności kredytowej konsumenta, instytucja pożyczkowa przechowuje przez okres trzech lat od dnia ustania stosunku prawnego uzasadniającego ich pozyskanie. Obowiązek wykazania, że instytucja pożyczkowa dokonała oceny zdolności kredytowej w sposób zgodny z wymogami ustawy, spoczywa na instytucji pożyczkowej lub jej następcach prawnych.
Jeżeli instytucja pożyczkowa udzieliła konsumentowi kredytu konsumenckiego nie dokonując oceny zdolności kredytowej lub gdy z treści oświadczenia konsumenta i uzyskanych przez instytucję pożyczkową informacji wynikało, że na dzień zawarcia umowy kredytu konsumenckiego konsument miał zaległości w spłacie innego zobowiązania pieniężnego wynoszące powyżej 6 miesięcy, a kredyt konsumencki nie był przeznaczony na spłatę tej zaległości, to:
- zbycie wierzytelności z tej umowy w drodze przelewu lub w inny sposób jest nieważne;
- dochodzenie wierzytelności jest dopuszczalne dopiero po dniu całkowitej spłaty wcześniejszego zobowiązania, jego wygaśnięcia lub po prawomocnym stwierdzeniu przez sąd nieistnienia tego zobowiązania – przy czym zakaz zbywania wierzytelności i jej dochodzenia nie wstrzymuje biegu przedawnienia, a za okres zakazu zbywania wierzytelności i jej dochodzenia nie można doliczać odsetek lub pozaodsetkowych kosztów kredytu, a także innych opłat związanych z tą wierzytelnością.
Wymogu dotyczącego pobierania od konsumenta oświadczenia o dochodach i wydatkach, jak również kryteriów dotyczących zaległości w spłacie nie stosuje się jeżeli łączna wysokość ustalonych w umowie pozaodsetkowych kosztów kredytu i odsetek jest niższa od połowy sumy maksymalnej wysokości pozaodsetkowych kosztów kredytu (art. 36a ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckiem) oraz odsetek maksymalnych (art. 359 § 2 ind. 1 Kodeks cywilny).
X. Zmiany w pozaodsetkowych kosztach kredytu konsumenckiego.
Ustawa wprowadziła dywersyfikację maksymalnych pozaodsetkowych kosztów kredytu konsumenckiego w zależności od długości okresu spłaty kredytu, przyjmując, iż dla kredytów długoterminowych bazą dla obliczeń powinny być wskaźnik 10 % kosztów niezależnych od okresu kredytowania i 10 % zależnych od okresu kredytowania (zamiast dotychczasowych 25 % i 30 %), zaś w przypadku krótkoterminowych wysokość kosztów nie może przenosić 5 % wartości kredytu.
Maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu dla kredytów o okresie spłaty nie krótszym niż 30 dni oblicza się według wzoru:
MPKK = (K × 10%) + (K × n/R × 10%)
w którym poszczególne symbole oznaczają:
MPKK – maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu,
K – całkowitą kwotę kredytu,
n – okres spłaty wyrażony w dniach,
R – liczbę dni w roku.”,
Maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu dla kredytów o okresie spłaty krótszym niż 30 dni oblicza się według wzoru:
MPKK = K x 5%
w którym poszczególne symbole oznaczają:
MPKK – maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu,
K – całkowitą kwotę kredytu.”,
Ustawa obniżyła również maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu konsumenckiego ze 100 % do 45 % całkowitej kwoty kredytu i utrzymała dotychczasową zasadę, iż pozaodsetkowe koszty kredytu wynikające z umowy o kredyt konsumencki nie należą się w części przekraczającej maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu obliczoną w sposób określony w ustawie.
Można więc powiedzieć, iż ustawa powraca do rozwiązań sprzed 2011 r. gdy maksymalna kwota kosztów kredytu nie mogła przekroczyć 5 % kwoty kredytu udzielonego. Wątpliwym wydaje się również sens wprowadzania dwóch osobnych limitów dla kredytów o krótkim i dłuższym okresie spłaty. Uwzględniając limit dla pożyczek w obrocie prawnym funkcjonować będą już 3 limity pozaodsetkowych kosztów dla produktów finansowych.
XI. Dodatkowe ograniczenia w finansowaniu konsumenckich kredytów konsolidacyjnych („rolowanych”)
Ustawodawca zmienił również zasady finansowania konsumenckich kredytów konsolidacyjnych rozciągając dotychczasowe ustawowe ograniczenia również na podmioty powiązane z kredytodawcą. Wskazano przy tym, iż za podmiot powiązany uznaje się podmiot powiązany w rozumieniu przepisów rozporządzenia Komisji (WE) nr 1126/2008 z dnia 3 listopada 2008 r. przyjmującego określone międzynarodowe standardy rachunkowości zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz. Urz. UE L 320 z 29.11.2008, str. 1, z późn. zm.5).
Inaczej mówiąc w przypadku w którym spółka A będzie chciała udzielić kredytu konsumentowi, który wcześniej uzyskał kredyt w spółce B i nie dokonał pełnej spłaty kredytu w okresie 120 dni od dnia jego wypłaty, zaś Spółka A będzie powiązana ze Spółką B, to spółka A będzie musiała ograniczyć swoje wynagrodzenie tak by zmieścić się w limitach pozaodsetkowych kosztów kredytu uwzględniających oba kredyty i obliczać stosowne wskaźniki z uwzględnieniem parametrów obu kredytów.
XII. Nowe obowiązki instytucji pożyczkowych
Ustawa nakłada na instytucje pożyczkowe obowiązek prowadzenia działalności w formie spółki z o.o. lub spółki akcyjnej, posiadającej radę nadzorczą, której kapitał zakładowy wynosi co najmniej 1.000.000,00 zł. (w miejsce dotychczasowych 200 tys. zł.).
Środki przeznaczane na udzielanie kredytów konsumenckich przez instytucje pożyczkowe nie mogą pochodzić z działalności polegającej na gromadzeniu środków pieniężnych innych osób fizycznych, osób prawnych lub jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, w tym z emisji obligacji lub innych instrumentów dłużnych oraz ze źródeł nieudokumentowanych. Środki przeznaczane na udzielanie kredytów konsumenckich przez instytucje pożyczkowe mogą pochodzić z kredytu bankowego, albo z pożyczek od podmiotów powiązanych pod warunkiem, że podmioty powiązane udzielające takich pożyczek nie gromadzą środków pieniężnych w sposób wskazany w zdaniu poprzedzającym.
Ustawa nakłada na instytucję pożyczkową, która udzieliła kredytu konsumenckiego, obowiązek niezwłocznego przekazania informacji o jego udzieleniu oraz o zaległościach w spłacie kredytu instytucjom, o których mowa w art. 105 ust. 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe. Zaznaczyć należy, iż ustawodawca utrzymał w mocy art. 59b ust. 2 ustawy o kredycie konsumenckim, który zobowiązuje instytucję pożyczkową do uzyskania uprzedniego upoważnienia od konsumenta na przekazanie danych wskazanym instytucjom, jak też utrzymał w mocy art. 105 ust. 4e.,4f, 4g prawa bankowego zobowiązujące Bank do uzyskania uprzedniej zgody konsumenta na przekazanie danych instytucji pożyczkowej. Wprowadzona regulacja zawiera więc rozwiązania niespójne z dotychczas stosowanymi.
XIII. Odpowiedzialność instytucji pożyczkowych
Ustawa wprowadza jako zasadę odpowiedzialność instytucji pożyczkowej wobec kredytobiorców, w zakresie udzielanych kredytów konsumenckich, za działania lub zaniechania jej pracowników, pośredników kredytowych, za których pośrednictwem udziela kredytów konsumenckich, lub innych przedsiębiorców wykonujących na jej rzecz czynności związane z udzielaniem kredytów konsumenckich. Odpowiedzialności tej nie można wyłączyć ani ograniczyć.
Z punktu widzenia procesowego istotnym jest, iż ciężar udowodnienia, że instytucja pożyczkowa prawidłowo zrealizowała obowiązki wynikające z ustawy wobec konsumentów, spoczywa na tej instytucji.
XIV. Nadzór i sankcje Komisji Nadzoru Finansowego
Ustawa wprowadza rozdział 5ab zgodnie z którym działalność instytucji pożyczkowych w zakresie udzielania kredytu konsumenckiego podlegać będzie nadzorowi sprawowanemu przez Komisję Nadzoru Finansowego.
Instytucje Pożyczkowe obowiązane będą przekazywać KNF kwartalne i roczne sprawozdania ze swojej działalności zaś KNF może żądać od instytucji wszelakich dokumentów i informacji niezbędnych do realizacji celów ustawowych, w tym wydawać zalecenia dotyczące zapewnienia zgodności prowadzonej działalności z ustawą, zaś w przypadku niewywiązywania się przez Instytucję Pożyczkową z powyższych obowiązków:
- nałożyć na członka zarządu instytucji pożyczkowej bezpośrednio odpowiedzialnego za stwierdzone nieprawidłowości administracyjną karę pieniężną w wysokości do 150 000 zł;
- nałożyć na instytucję pożyczkową administracyjną karę pieniężną w wysokości do 15 000 000 zł;
- wystąpić do właściwego organu instytucji pożyczkowej z wnioskiem o odwołanie członka zarządu
- zawiesić w czynnościach członka zarządu instytucji pożyczkowej bezpośrednio odpowiedzialnego za stwierdzone nieprawidłowości do czasu podjęcia rozstrzygnięcia wniosku o jego odwołanie,
- wykreślić instytucję pożyczkową z rejestru instytucji pożyczkowych, a jeżeli jest wpisana jednocześnie do rejestru pośredników kredytowych – także z tego rejestru.
Administracyjna kara pieniężna może zostać nałożona również po zakończeniu pełnienia funkcji członka zarządu, jeżeli naruszenie miało miejsce w trakcie pełnienia tej funkcji, zaś w przypadku kary nakładanej bezpośrednio na instytucję pożyczkową również po jego wykreśleniu z z rejestru instytucji pożyczkowych.
Instytucje pożyczkowe są obowiązane również do wnoszenia rocznych wpłat na pokrycie kosztów nadzoru w kwocie nie wyższej niż 0,5% sumy przychodów uzyskanych z działalności w zakresie udzielania kredytu konsumenckiego za poprzedzający rok obrotowy i nie mniejszej niż równowartość w złotych 5000 euro, przeliczonej przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy roku poprzedzającego rok kalendarzowy, w którym powstało zobowiązanie.
Ustawa wprowadza również sankcje karne stanowiąc, iż kto, będąc odpowiedzialnym w instytucji pożyczkowej za przekazywanie informacji Komisji Nadzoru Finansowego, podaje informacje niezgodne ze stanem faktycznym albo w inny sposób wprowadza w błąd ten organ, podlega grzywnie do 1 000 000 zł albo karze pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie. Jeżeli sprawca działa nieumyślnie, podlega grzywnie do 500 000 zł albo karze pozbawienia wolności do roku, albo obu tym karom łącznie.
XV. Przepisy intertemporalne:
Ustawa wchodzi w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia, z zastrzeżeniem, iż:
- po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia wejdą w życie znowelizowane przepisy Kodeksu cywilnego, Kodeksu postępowania cywilnego, Prawa bankowego, ustawy o SKOK oraz ustawy o kredycie konsumenckim dotyczące maksymalnej wysokości pozaodsetkowych kosztów kredytu, wymogów w zakresie prowadzenia działalności przez instytucje pożyczkowe oraz źródeł pochodzenia środków przeznaczonych na udzielanie kredytów konsumenckich
- z dniem 1 stycznia 2024 r. wchodzą w życie przepisy dotyczące nadzoru nad działalnością instytucji pożyczkowych.
Zmienionych przepisów ustaw kodeks cywilny, prawo bankowe, ustawy o SKOK, ustawy o kredycie konsumenckim w zakresie regulacji dotyczących zasad ustalania maksymalnej wysokości pozaodsetkowych kosztów kredytu, w brzmieniu nadanym uchwaloną ustawą, nie stosuje się do umów zawartych przed dniem wejścia w życie tych przepisów.
Odnośnie zaś instytucji pożyczkowych prowadzących działalność w zakresie udzielania kredytu konsumenckiego przed dniem 1 stycznia 2024 r. pierwszą wpłatę na pokrycie kosztów nadzoru wnosi w roku 2024 w terminie i w sposób, który zostanie określony w rozporządzeniu wydanym przez właściwego ministra.
Instytucje pożyczkowe wpisane do rejestru instytucji pożyczkowych, które z dniem wejścia w życie tych przepisów nie spełniają wymogów w nich określonych, mogą prowadzić działalność w zakresie udzielania kredytów konsumenckich bez spełniania tych wymogów do dnia 31 grudnia 2023 r.
Wejście w życie niniejszej ustawy nie powoduje obowiązku wcześniejszego wykupu wyemitowanych obligacji ani wcześniejszej spłaty finansowania uzyskanego z wykorzystaniem innych instrumentów dłużnych, jeżeli zaciągnięcie takich zobowiązań nie jest dopuszczalne na gruncie zmienianej ustawy.
